ေခတ္သစ္ၿမိဳ႕ေတာ္: စကာႀကီး(၁၀)မ်ိဳး

ေရကူးညာတင္၊ေကာက္ပင္ရိတ္လွီး၊ေရစီးေဖာင္ဆန္၊အိုးတန္ဆန္ခပ္၊ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႔၊ဆင္ေ၀ွ႔ရန္ေရွာင္၊
ေတာင္သူယာခုတ္၊ၾကက္ဆုတ္ခြပ္ပစ္၊ေရစစ္ကရား၊ခက္တင္ေမာင္းနင္း ဆိုျခင္းစကား "ဤဆယ္ပါး"

(၁)။ေရကူးညာတင္ေျပာနည္း
ျမစ္တစ္ဘက္မွ အျခားတစ္ဘက္သို႔ ကူးသည္ အခါ ျမစ္ညာဘက္မွစ၍ကူးမွသာ၊လိုရာသို႔ ေရာက္သလို၊စကား
ေျပာသည့္အခါလည္း လိုရာေရာက္ေအာင္ အထက္ကတင္ကူး၍ေျပာနည္းကိုေခၚသည္။

(၂)။ေကာက္ပင္ရိတ္လွီးေျပာနည္း
စပါးရိတ္သည့္အခါတစ္နိုင္ေကာက္ပင္အခ်ိဳ႕ကို လက္တစ္ဖက္ျဖင့္ ပိုင္ပိုင္ နိုင္နိုင္ဆုပ္ကိုင္ျပီးမွအျခားလက္
တစ္ဖက္က တံဇဥ္ျဖင့္ ပင္ရင္းမွ ရိတ္ျဖတ္ရသကဲ့သို႔ စကားေျပာရာတြင္လည္း တစ္ဘက္လူ၏စကားကို သိမ္းက်ံဳးဖမ္းဆုတ္ျပီး အေျခအျမစ္ ကိုင္၍ေျပာနည္းကိုေခၚသည္။

(၃)။ေရစီးေဖာင္ဆန္ေျပာနည္း
အညာဆန္ေဖာင္ၾကီးသည္ လိုသမွ်ကိုတင္ေဆာင္၍ ျဖည္းျဖည္းသာသာ ဆန္တက္သျဖင့္ လိုရာခရီးေရာက္သကဲ့သို႔ စကားအရာတြင္လည္း ဥပမာ ဥပေမယ် တို႔ျဖင့္ ျဖည္းညင္းသာယာစြာလိုရာေရာက္ေအာင္ ေျပာျခင္းကိုေခၚသည္။

(၄)။အိုးတန္ဆန္ခပ္ေျပာနည္း
ထၼင္းခ်က္ရာတြင္ သူ႔အိုးႏွင့္သူ႔ဆန္တန္ရံု အေနေတာ္ထည့္ခ်က္မွ ႏူးနပ္စြာစားသံုးရသကဲ့သို႔ စကားကိုမယုတ္မလြန္ႏွင့္လိုုရာေရာက္ေအာင္ ေျပာဆိုျခင္းကိုေခၚသည္။

(၅)။ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႔ေျပာနည္း
ဆီဆံုထဲတြင္ႏွမ္း(သို႔)ေျမပဲထည့္၍ က်ည္ေပြ႔ျဖင့္အထပ္ထပ္ပြတ္မွ ဆီထြက္သကဲ့သို႔ ကိုယ့္စကားကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေျပာျခင္းကိုေခၚသည္။

(၆)။ဆင္ေ၀ွ႔ရန္ေရွာင္ေျပာနည္း
ဆင္ေ၀ွ႔ရန္အလိုက္ခံရသည့္ လြတ္ရာေရွာင္ေျပးလွ်င္ လြတ္နိုင္သကဲ့သို႔ စကားအရာတြင္လည္း ေဘးအႏ ၱရာယ္ ျဖစ္ေစမည့္ စကားကို ေရွာင္လြဲ ေျပာဆိုျခင္းကိုေခၚသည္။

(၇)။ေတာင္သူယာခုတ္ေျပာနည္း
ေတာင္သူတို႔သည္ ယာခုတ္သည့္အခါ ေရွ႕ဦးစြာခ်ံဳႏြယ္တို႔ကို ရွင္းလင္းျပီးမွ သစ္ပင္ၾကီးမ်ားကိုခုတ္လဲၾကသကဲ့သို႔ စကားအရာတြင္လည္း စကားငယ္မ်ားကို ဦးစြားေျပာျပီးမွ စကားၾကီးမ်ားကို ေျပာ၍ အနိုင္ယူျခင္းကိုေခၚသည္။

(၈)။ၾကက္ဆုတ္ခြပ္ပစ္ေျပာနည္း
ၾကက္ခြပ္မည္ျပဳေသာအခါ ေနာက္ဆုတ္ယန္ျပဳျပီးမွ စီး၍ခြပ္သကဲ့သို႔ စကားအရာတြင္လည္း သူ႔အလိုကိုဦးစြာလိုက္ေလ်ာျပီးမွ စီးသာေသာအခါ စီး၍ ေျပာျခင္းကိုေခၚသည္။

(၉)။ေရစစ္ကရားေျပာနည္း
ေရစစ္ေသာဓမကရိုဏ္ကို ေရတြင္ႏွစ္၍ ေရျပည့္လ်င္အေပါက္ကို လက္ျဖင့္ပိတ္ယူပါက ေရမထြက္နိုင္သကဲ့သို႔ တဖက္လူ`စကားကိုပိတ္မိေအာင္ေျပာျခင္း ကိုေခၚသည္။

(၁၀)။ခက္တင္ေမာင္းနင္းေျပာနည္း
တစ္ဖက္လူ၏စကားကို ဟုတ္၏လည္းမဆို မဟုတ္၏လည္းမျငင္း မတင္မက်ေျပာေသာစကားကိုေခၚသည္။

လက္ေဆာင္